ಬಸವರಾಜ ಕೋಡಗುಂಟಿ ಅಂಕಣ – ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ನೋಟ…

ಬಸವರಾಜ ಕೋಡಗುಂಟಿ ಅವರು ಕಲಬುರ್ಗಿಯ ಕೇಂದ್ರೀಯ
ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು.
ಭಾಷೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ನೆಲೆಯಿಂದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವವರು.
ಬಹು ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿರುವ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ಬದಲಾವಣೆ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು.
‘ಅವಧಿ’ಯ ಆಹ್ವಾನದ ಮೇರೆಗೆ ಬಸವರಾಜ ಕೋಡಗುಂಟಿ ಅವರು
ಕರ್ನಾಟಕದ ಎಲ್ಲಾ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ಭಾಷಾ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯತ್ತ
ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಲಿದ್ದಾರೆ.
ಅಂಕಿ ಸಂಖ್ಯೆ ಆಧಾರಿತ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ನಮ್ಮ ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು
ಅಲುಗಾಡಿಸಬಹುದು.
ಈ ವಾರದ ಅಂಕಣದಲ್ಲಿ ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಬೆಳಕು
ಚೆಲ್ಲಲಾಗಿದೆ.

ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಎಂದರೂ ಇಪ್ಪತ್ತೆಂಟು ಬಾಶೆಗಳು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿವೆ ಮತ್ತು ಅಯ್ವತ್ಮೂರು ತಾಯ್ಮಾತುಗಳು ದಾಕಲಾಗಿವೆ. ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಕನ್ನಡ ಮಾತಾಡುವ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಾಗಲಕೋಟೆಯೂ ಒಂದು. ಇಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಮಾತಾಡುವವರ ಪ್ರತಿಶತತೆ 86.060% ಇದೆ. ಕನ್ನಡದ ಹೊರತಾಗಿ ಉರ‍್ದು ಬಾಶೆಗೆ ಎರಡು ಲಕ್ಶದ ಹತ್ತಿರದಶ್ಟು ಮಂದಿ ಮಾತುಗರು ಕಾಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇವುಗಳ ನಂತರ ಮರಾಟಿ ಮತ್ತು ಲಂಬಾಣಿ ಬಾಶೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಗಣಿಸುವಶ್ಟು ಮಂದಿ ಮಾತುಗರು ಕಾಣಿಸುತ್ತಾರೆ.

***

ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾಶಿಕ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕೆಳಗಿನ ಅಟ್ಟದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಿದೆ.

ಬಾಶೆ	ತಾಯ್ಮಾತು	ಒಟ್ಟು ಮಾತುಗರು	ಗಂಡು	ಹೆಣ್ಣು
ಬೆಂಗಾಲಿ		138	82	56
	ಬೆಂಗಾಲಿ	138	82	56
ಗುಜರಾತಿ		2506	1274	1232
	ಗುಜರಾತಿ	1421	719	702
	ಇತರ	1085	555	530
ಹಿಂದಿ		40103	20588	19515
	ಬಂಜಾರಿ	193	105	88
	ಬೋಜ್ಪುರಿ	41	27	14
	ಗೊಜ್ರಿ/ಗುಜ್ಜಾರಿ/ಗುಜರ್	1	1	0
	ಹರ/ಹರೋತಿ	1	1	0
	ಹರಿಯಾಣ್ವಿ	1	1	0
	ಹಿಂದಿ	8608	4580	4028
	ಲಮಾಣಿ/ಲಂಬಾಡಿ	27798	14100	13698
	ಮಾರ‍್ವಾರಿ	2735	1391	1344
	ಪವಾರಿ/ಪೊವಾರಿ	25	13	12
	ರಾಜಸ್ತಾನಿ	571	297	274
	ಸಾದನ್/ಸಾದ್ರಿ	27	18	9
	ಇತರ	102	54	48
ಕನ್ನಡ		1626549	817142	809407
	ಕನ್ನಡ	1626325	817022	809303
	ಕುರುಬ/ಕುರುಂಬ	13	9	4
	ಇತರ	211	111	100
ಕಾಶ್ಮೀರಿ		12	6	6
	ಕಾಶ್ಮೀರಿ	12	6	6
ಕೊಂಕಣಿ		902	461	441
	ಕೊಂಕಣಿ	883	451	432
	ಕುಡುಬಿ/ಕುಡುಂಬಿ	18	10	8
	ಇತರ	1	0	1
ಮಯ್ತಿಲಿ		1	1	0
	ಮಯ್ತಿಲಿ	1	1	0
ಮಲಯಾಳಂ		98	53	45
	ಮಲಯಾಳಂ	98	53	45
ಮರಾಟಿ		28032	14117	13915
	ಮರಾಟಿ	28032	14117	13915
ನೇಪಾಲಿ		63	54	9
	ನೇಪಾಲಿ	63	54	9
ಓಡಿಯಾ		87	67	20
	ಓಡಿಯಾ	86	67	19
	ಇತರ	1	0	1
ಪಂಜಾಬಿ		162	88	74
	ಪಂಜಾಬಿ	144	74	70
	ಇತರ	18	14	4
ಸಂಸ್ಕ್ರುತ		4	2	2
	ಸಂಸ್ಕ್ರುತ	4	2	2
ಸಿಂದಿ		199	101	98
	ಕಚ್ಚಿ	34	18	16
	ಸಿಂದಿ	165	83	82
ತಮಿಳು		1417	727	690
	ಕೊರವ	499	236	263
	ತಮಿಳು	918	491	427
ತೆಲುಗು		13089	6513	6576
	ತೆಲುಗು	12347	6139	6208
	ವಡರಿ	24	11	13
	ಇತರ	718	363	355
ಉರ‍್ದು		175688	88481	87207
	ಉರ‍್ದು	175680	88476	87204
	ಇತರ	8	5	3
ಅರಾಬಿಕ್/ಅರ‍್ಬಿ		12	6	6
	ಅರಾಬಿಕ್/ಅರ‍್ಬಿ	12	6	6
ಬಿಲಿ/ಬಿಲೋಡಿ		5	2	3
	ಮವ್ಚಿ	1	1	0
	ಪರದಿ	4	1	3
ಕೂರ‍್ಗಿ/ಕೊಡಗು		111	60	51
	ಕೂರ‍್ಗಿ/ಕೊಡಗು	3	1	2
	ಕೊಡವ	108	59	49
ಇಂಗ್ಲೀಶು		50	30	20
	ಇಂಗ್ಲೀಶು	50	30	20
ಕೊಡ/ಕೊರ		2	1	1
	ಕೊಡ/ಕೊರ	2	1	1
ಕೊರ‍್ವ		25	14	11
	ಇತರ	25	14	11
ಲಹಂದ		4	2	2
	ಇತರ	4	2	2
ಲಕೇರ್		2	0	2
	ಮರ	2	0	2
ತ್ರಿಪುರಿ		1	0	1
	ಕೊಕ್‍ಬರಾಕ್	1	0	1
ತುಳು		219	118	101
	ತುಳು	219	118	101
ಇತರ		271	121	150

ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಇಪ್ಪತ್ತೇಳು ಬಾಶೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಒಂದು ಇತರ ಎಂಬ ಗುಂಪನ್ನು ಜನಗಣತಿ ಪಟ್ಟಿಸಿದೆ. ಇತರ ಎಂಬ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಮಾತುಗರು ಇರುವುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಒಂದು ಬಾಶೆ ಎಂದು ಲೆಕ್ಕಿಸಿದರೆ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಇಪ್ಪತ್ತೆಂಟು ಬಾಶೆಗಳು ಎಂದಾಯಿತು. ದಾಕಲಾದ ತಾಯ್ಮಾತುಗಳ ಸಂಕೆ ಅಯ್ವತ್ತೆರಡು ಮತ್ತು ಇತರ ಎಂಬುದು ಒಂದು ತಾಯ್ಮಾತು ಎಂದು ಲೆಕ್ಕಿಸಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಟ್ಟು ತಾಯ್ಮಾತುಗಳು ಅಯ್ವತ್ಮೂರು ಆಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಹತ್ತು ಬಾಶೆಗಳ ಒಳಗೆ ಇತರ ಎಂಬ ಗುಂಪು ಇದೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಎಂಬ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ತಾಯ್ಮಾತು. ಇತರ ಎಂಬ ತಾಯ್ಮಾತು ದಾಕಲಾಗಿರುವ ಬಾಶೆಗಳೆಂದರೆ ಗುಜರಾತಿ, ಹಿಂದಿ, ಕನ್ನಡ, ಕೊಂಕಣಿ, ಓಡಿಯಾ, ಪಂಜಾಬಿ, ತೆಲುಗು, ಉರ‍್ದು, ಕೊರ‍್ವ ಮತ್ತು ಲಹಂದ. ಇನ್ನುಳಿದಂತೆ ನಲ್ವತ್ತೆರಡು ತಾಯ್ಮಾತುಗಳ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ದಾಕಲಿಸಿದೆ.

ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಮಾತಾಡುವ ಬಾಶೆಯಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡ ಮಾತಾಡುವ 16,26,549 (86.072%) ಮಂದಿ ಇದ್ದಾರೆ. ಕನ್ನಡದ ನಂತರ 1,75,680 (9.296%) ಸಂಕೆಯ ಮಾತುಗರಿರುವ ಉರ‍್ದು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎರಡನೆ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಬಾಶೆಯಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡದ ಹೊರತಾಗಿ ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಮಾತುಗರಿರುವ ಬಾಶೆ ಉರ‍್ದು ಆಗಿದೆ. ಇವುಗಳ ಹೊರತಾಗಿ ಹಿಂದಿಗೆ 40,103 (2.122%), ಮರಾಟಿಗೆ 28,032 (1.483%) ಮತ್ತು ತೆಲುಗಿಗೆ 13,089 (0.692%) ಮಂದಿ ಇದ್ದು ಈ ಮೂರು ಬಾಶೆಗಳಿಗೆ ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಮಾತುಗರು ಇದ್ದಾರೆ. ಆನಂತರ 2,506 (0.132%) ಮಂದಿ ಇರುವ ಗುಜರಾತಿ ಮತ್ತು 1,417 (0.074%) ಮಂದಿ ಇರುವ ತಮಿಳು ಬಾಶೆಗಳು ಬರುತ್ತವೆ. ಆರು ಬಾಶೆಗಳಿಗೆ ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಂದಿ ಮಾತುಗರು ಇದ್ದಾರೆ. ಅವು, ಕೊಂಕಣಿ, ಇತರ, ತುಳು, ಸಿಂದಿ, ಪಂಜಾಬಿ, ಬೆಂಗಾಲಿ ಮತ್ತು ಕೊಡವ. ಇವುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಇತರ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ 271 ಮಂದಿ ಇದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ನೂರಕ್ಕೂ ಕಡಿಮೆ ಮಂದಿ ಮಾತನಾಡುವ ಹದಿನಾಲ್ಕು ಬಾಶೆಗಳು ಇವೆ. ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾಶೆಗಳನ್ನು ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಿ ತೋರಿಸಿದೆ.

ಸಾಪೇಕ್ಶ ಸಂಕೆ	ಬಾಶೆ	ಸಂಕೆ	%
ಹತ್ತು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಕನ್ನಡ	16,26,549	86.072%
ಹತ್ತು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಉರ‍್ದು	1,75,688	9.296%
ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಹಿಂದಿ	40,103	2.122%
’’	ಮರಾಟಿ	28,032	1.483%
’’	ತೆಲುಗು	13,089	0.692%
ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಗುಜರಾತಿ	2,506	0.132%
’’	ತಮಿಳು	1,417	0.074%
ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ನೂರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಕೊಂಕಣಿ, ಇತರ, ತುಳು, ಸಿಂದಿ, ಪಂಜಾಬಿ, ಬೆಂಗಾಲಿ, ಕೊಡವ	2002	0.105%
ನೂರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ	ಹದಿನಾಲ್ಕು ಬಾಶೆಗಳು	366	0.019%
ಒಟ್ಟು ಮಾತುಗರು	18,89,752	100%

ತಾಯ್ಮಾತುಗಳ ಅಂಕಿಸಂಕೆಯನ್ನು ತುಸು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾಶೆಗಳ ಚಿತ್ರಣದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಹಿಂದಿ ಬಾಶೆಯ ಅಂಕಿಸಂಕೆಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಮುಕ್ಯವಾಗಿ ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಹಿಂದಿಯೊಳಗೆ ಪಟ್ಟಿಸಿರುವ ಕರ‍್ನಾಟಕದ ಸಂದರ‍್ಬ ದಲ್ಲಿ ಮುಕ್ಯವಾದ ತಾಯ್ಮಾತುಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಕೆಳಗೆ ಕೊಟ್ಟಿದೆ.

ಬಾಶೆ ತಾಯ್ಮಾತು ಒಟ್ಟು ಮಾತುಗರು

ಹಿಂದಿ 40103

ಬಂಜಾರಿ 193

ಬೋಜ್ಪುರಿ 41

ಹಿಂದಿ 8608

ಲಮಾಣಿ/ಲಂಬಾಡಿ 27798

ಮಾರ‍್ವಾರಿ 2735

ರಾಜಸ್ತಾನಿ 571

ಹಿಂದಿ ಬಾಶೆಯ ಒಳಗೆ ಲಂಬಾಣಿ ಬಾಶೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಮಾತುಗರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಲಮಾಣಿ (27,798) ಮತ್ತು ಬಂಜಾರಿ (193) ಮಂದಿ ಸೇರಿ ಲಂಬಾಣಿ ಬಾಶೆಯನ್ನಾಡುವ 27,991 ಮಾತುಗರು ಕಾಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಹಿಂದಿಯ 69.797% ರಶ್ಟು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಯ 1.481%ದಶ್ಟು ಆಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಹೊರತಾಗಿ ಮಾರ‍್ವಾರಿ ಬಾಶೆಗೆ 2,735 (0.144%) ಮಾತುಗರು ದಾಕಲಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಹಿಂದಿ ಬಾಶೆಗೆ 8,608 ಮಾತುಗರು ಮಾತ್ರ ಇದ್ದಾರೆ. ಇದು ಜನಗಣತಿಯ ಹಿಂದಿ ಮಾಹಿತಿಯ 21.464% ಆಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಯ 0.455% ಆಗುತ್ತದೆ. ಈಗ ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಇರುವ ಬಾಶೆಗಳಲ್ಲಿ ಲಂಬಾಣಿ ಸೇರುತ್ತದೆ, ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಇರುವ ಬಾಶೆಗಳ ಗುಂಪಿಗೆ ಮಾರ‍್ವಾರಿ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹಿಂದಿ ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಾತುಗರ ಬಾಶೆಗಳ ಗುಂಪಿನಿಂದ ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಾತುಗರ ಬಾಶೆಗಳ ಗುಂಪಿಗೆ ಇಳಿಯುತ್ತದೆ.

ತಮಿಳಿಗೆ ಒಟ್ಟು 1,417 ಮಂದಿ ದಾಕಲಾಗಿದ್ದು, ಕೊರವ ಮಾತುಗರು 499 ಮಂದಿ ಇದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ತಮಿಳಿಗೆ 918 ಮಂದಿ ಇದ್ದಾರೆ. ಹಾಗಾಗಿ ತಮಿಳು ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಇರುವ ಬಾಶೆಗಳ ಗುಂಪಿನಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿಯುತ್ತದೆ.

ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಯ್ಮಾತುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಈ ಮೇಲಿನ ಮಾತುಕತೆಯನ್ನು ಆದರಿಸಿ ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾಶೆಗಳ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ಮರುರೂಪಿಸಿ ಕೆಳಗೆ ತೋರಿಸಿದೆ.

ಸಾಪೇಕ್ಶ ಸಂಕೆ	ಬಾಶೆ	ಸಂಕೆ	%
ಹತ್ತು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಕನ್ನಡ	16,26,325	86.060%
ಹತ್ತು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಉರ‍್ದು	1,75,680	9.296%
ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಮರಾಟಿ	28,032	1.483%
’’	ಲಂಬಾಣಿ	27,991	1.481%
’’	ತೆಲುಗು	12,347	0.653%
ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಹಿಂದಿ	8,608	0.455%
’’	ಮಾರ‍್ವಾರಿ	2,735	0.144%
’’	ಗುಜರಾತಿ	2,506	0.132%

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಬಾಶೆಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿಸಿದೆ.

ಪ್ರದೇಶ	ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜನಸಂಕೆ	ಬಾಶೆ	ಮಾತುಗರು	ಜಿಲ್ಲೆಯ %	ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ತಾನ
ಬಾಗಲಕೋಟೆ	18,89,752	ಕನ್ನಡ	16,26,325	86.060%	1
		ಉರ‍್ದು	1,75,680	9.296%	2
		ಮರಾಟಿ	28,032	1.483%	3
		ಲಂಬಾಣಿ	27,991	1.481%	4
		ತೆಲುಗು	12,347	0.653%	5
		ಹಿಂದಿ	8,608	0.455%	6
		ಮಾರ‍್ವಾರಿ	2,735	0.144%	7
		ಗುಜರಾತಿ	2,506	0.132%	8
		ತಮಿಳು	918	0.048%	9
		ಕೊಂಕಣಿ	883	0.046%	10