ಬಸವರಾಜ ಕೋಡಗುಂಟಿ ಅಂಕಣ – ಲಂಬಾಣಿ ಬಾಶೆಯ ಒಂದು ನೋಟ…

ಬಸವರಾಜ ಕೋಡಗುಂಟಿ ಅವರು ಕಲಬುರ್ಗಿಯ ಕೇಂದ್ರೀಯ
ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು.
ಭಾಷೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ನೆಲೆಯಿಂದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವವರು.
ಬಹು ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿರುವ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ಬದಲಾವಣೆ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು.
‘ಅವಧಿ’ಯ ಆಹ್ವಾನದ ಮೇರೆಗೆ ಬಸವರಾಜ ಕೋಡಗುಂಟಿ
ಅವರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಎಲ್ಲಾ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ಭಾಷಾ
ವೈವಿಧ್ಯತೆಯತ್ತ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಲಿದ್ದಾರೆ.
ಅಂಕಿ ಸಂಖ್ಯೆ ಆಧಾರಿತ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ನಮ್ಮ ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು
ಅಲುಗಾಡಿಸಬಹುದು.
ಕರ‍್ನಾಟಕದ ಒಂದೊಂದು ಬಾಶೆಯ ಮೇಲೆ ಮೂವತ್ತಕ್ಕೂ
ಹೆಚ್ಚು ಬಿಡಿ ಬರಹಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.
ಕರ‍್ನಾಟಕದ ಸುಮಾರು ನಲವತ್ತು ಬಾಶೆಗಳ ಹಂಚಿಕೆಯನ್ನ
ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಗುವುದು.

ಲಂಬಾಣಿ ಕರ‍್ನಾಟಕದ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಬಾಶೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಸರಕಾರ ಇದನ್ನು ಬಾಶೆ ಎಂದು ಮಾನ್ಯಿಸಿಲ್ಲ. ಕರ‍್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಹತ್ತು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಮಾತುಗರು ದಾಕಲಾಗಿರುವ ಬಾಶೆಗಳು ಏಳು. ಈ ಏಳು ದೊಡ್ಡ ಬಾಶೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಲಂಬಾಣಿಯೂ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಲಂಬಾಣಿಯನ್ನು ಹಿಂದಿಯ ಒಳಗೆ ದಾಕಲಿಸಿದೆ.

ದೇಶದೆಲ್ಲೆಡೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ಲಂಬಾಣಿಗೆ ಹಲವಾರು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕಡೆ ಹಲವಾರು ಹೆಸರುಗಳಿವೆ. ಲಂಬಾಣಿ, ಬಂಜಾರ ಮತ್ತು ಸುಗಾಲಿ ಎಂಬ ಮೂರು ಹೆಸರುಗಳು ಹಿಂದಿ ಒಳಗೆ ದಾಕಲಾಗಿವೆ. ಈ ಮೂರೂ ಲಂಬಾಣಿಯ ಹೆಸರುಗಳಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅವುಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿ ಲಂಬಾಣಿಯ ಅಂಕಿಯನ್ನು ತೋರಿಸಿದೆ. ಬಾರತದಲ್ಲಿ ದಾಕಲಾದ ಒಟ್ಟು ಲಂಬಾಣಿಗರ ಸಂಕೆ 50,28,806. ಇದರಲ್ಲಿ ಬಂಜಾರಿ (15,81,271), ಲಮಾಣಿ/ಲಂಬಾಡಿ (32,76,548), ಮತ್ತು ಸುಗಾಲಿ (1,70,987) ಈ ಮೂರೂ ಸೇರಿವೆ.

ಇನ್ನು ಕರ‍್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ದಾಕಲಾದ ಲಂಬಾಣಿಗರನ್ನು ಗಮನಿಸುವುದಾದರೆ, ಕರ‍್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಬಂಜಾರಿ (25,373), ಲಮಾಣಿ/ಲಂಬಾಡಿ (9,74,622), ಮತ್ತು ಸುಗಾಲಿ (76) ಈ ಮೂರೂ ಹೆಸರುಗಳು ದಾಕಲಾಗಿವೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಕೂಡಿದಾಗ ದೊರೆಯುವ ಕರ‍್ನಾಟಕದ ಒಟ್ಟು ಲಂಬಾಣಿಗರ ಸಂಕೆ 10,00,071 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಒಟ್ಟು ಬಾರತದ ಲಂಬಾಣಿಗರ 19.886% ಆಗುತ್ತದೆ.

ಕರ‍್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ದಾಕಲಾದ ಲಂಬಾಣಿಗರು ಇಡಿಯ ನಾಡಿನ ತುಂಬ ಪಸರಿಸಿಕೊಂಡಿರುವರಾದರೂ ಹಯ್ದರಾಬಾದ ಕರ‍್ನಾಟಕ ಆನಂತರ ಮುಂಬಯ್ ಕರ‍್ನಾಟಕ ಬಾಗಗಳಲ್ಲಿ ತುಸು ಹೆಚ್ಚಿನ ದಟ್ಟತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದು ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಲಂಬಾಣಿಗರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕಲಬುರಗಿಯಲ್ಲಿ ದಾಕಲಾದ ಲಂಬಾಣಿಗಳ ಸಂಕೆ 1,81,847 ಆಗಿದ್ದು ಇದು ರಾಜ್ಯದ ಒಟ್ಟು ಲಂಬಾಣಿಗರ 18% ಆಗುತ್ತದೆ. ವಿಜಯಪುರ ಕಲಬುರಗಿಯ ನಂತರ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ವಿಜಯಪುರದ ಲಂಬಾಣಿಗರು 1,12,870 ಆಗಿದ್ದು ಇದು ನಾಡಿನ ಲಂಬಾಣಿಗರ 11% ಮಂದಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಎರಡು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಆನಂತರ ಯಾದಗಿರಿ (75,804), ಬಳ್ಳಾರಿ (75,638), ದಾವಣಗೆರೆ (72,001), ಬೀದರ (61,375) ಮತ್ತು ಶಿವಮೊಗ್ಗ (51,735) ಈ ಅಯ್ದು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಅಯ್ವತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಇದ್ದಾರೆ. ಒಟ್ಟು ಹದಿಮೂರು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಯ್ವತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ದಾಕಲಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ ಹಾವೇರಿ (45,422), ಚಿತ್ರದುರ‍್ಗ (38,016), ರಾಯಚೂರು (35,151), ಗದಗ (32,571), ತುಮಕೂರು (28,633), ಬಾಗಲಕೋಟೆ (27,991), ಕೊಪ್ಪಳ (23,436), ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು (22,862), ಬೆಂಗಳೂರು (21,031), ಬೆಳಗಾವಿ (20,190), ರಾಮನಗರ (14,336), ಹಾಸನ (13,787) ಮತ್ತು ದಾರವಾಡ (11,376). ಆನಂತರ ಎಂಟು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮತ್ತು ಕೊಡಗು ಮತ್ತು ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಂದಿ ಲಂಬಾಣಿಗರು ದಾಕಲಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ಪ್ರದೇಶ	ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜನಸಂಕೆ	ಮಾತುಗರು	ಆ ಜಿಲ್ಲೆಯ %	ಆ ಬಾಶೆಯ %
ಕರ‍್ನಾಟಕ	6,10,95,297	10,00,071	1.636%	100%
ಕಲಬುರಗಿ	25,66,326	1,81,847	7.085%	18.183%
ವಿಜಯಪುರ	21,77,331	1,12,870	5.183%	11.286%
ಯಾದಗಿರಿ	11,74,271	75,804	6.455%	7.579%
ಬಳ್ಳಾರಿ	24,52,595	75,638	3.083%	7.563%
ದಾವಣಗೆರೆ	19,45,497	72,001	3.700%	7.199%
ಬೀದರ	17,03,300	61,375	3.603%	6.137%
ಶಿವಮೊಗ್ಗ	17,52,753	51,735	2.951%	5.173%
ಹಾವೇರಿ	15,97,668	45,422	2.843%	4.541%
ಚಿತ್ರದುರ‍್ಗ	16,59,456	38,016	2.290%	3.801%
ರಾಯಚೂರು	19,28,812	35,151	1.822%	3.514%
ಗದಗ	10,20,791	32,571	3.190%	3.256%
ತುಮಕೂರು	26,78,980	28,633	1.068%	2.863%
ಬಾಗಲಕೋಟೆ	18,89,752	27,991	1.481%	2.798%
ಕೊಪ್ಪಳ	13,89,921	23,436	1.686%	2.343%
ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು	11,37,961	22,862	2.00%	2.286%
ಬೆಂಗಳೂರು	96,21,551	21,031	0.218%	2.102%
ಬೆಳಗಾವಿ	47,79,661	20,190	0.422%	2.018%
ರಾಮನಗರ	10,82,636	14,336	1.324%	1.433%
ಹಾಸನ	17,76,421	13,787	0.776%	1.378%
ದಾರವಾಡ	18,47,023	11,376	0.615%	1.137%
ಚಾಮರಾಜನಗರ	10,20,791	7,759	0.760%	0.775%
ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ	12,55,104	7,323	0.583%	0.732%
ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ	14,37,169	7,065	0.491%	0.706%
ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ	9,90,923	3,706	0.373%	0.370%
ಮಯ್ಸೂರು	30,01,127	2,842	0.094%	0.284%
ಮಂಡ್ಯ	18,05,769	1,810	0.100%	0.180%
ಉಡುಪಿ	11,77,361	1,409	0.119%	0.140%
ದಕ್ಶಿಣ ಕನ್ನಡ	20,89,649	1,320	0.063%	0.131%
ಕೊಡಗು	5,54,519	583	0.105%	0.058%
ಕೋಲಾರÀ	15,36,401	176	0.011%	0.017%