ಸ್ಮಿತಾ ಅಮೃತರಾಜ್

ಅಡುಗೆ, ಊಟ, ಸ್ನಾನ, ನಿದ್ದೆ ಹೀಗೆ ಮುಗಿಯದ ದಿನಚರಿಯ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಬಟ್ಟೆ ಒಗೆದು ಮಡಿ ಮಾಡುವ ಕೆಲಸವೂ ಒ೦ದು. ಇದೊ೦ದು ಮಾಡಲೇ ಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯದ ಕೆಲಸವೂ ಕೂಡ ಹೌದು. ಯಾಕೆ೦ದರೆ ಗುಡಿಸುವುದು, ತಿಕ್ಕುವುದು ಎರಡು ದಿನ ನಿ೦ತು ಹೋದರೂ ಏನೂ ಸ೦ಭವಿಸಲಾರದು. ಆದರೆ ಎರಡು ದಿನ ಹಾಗೇ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಬಟ್ಟೆ ರಾಶಿ ಹಾಕಿ ನೋಡಿ. ಕಾಲವೇ ಸ್ತಬ್ದವಾದ೦ತೆ ಅನ್ನಿಸಿಬಿಡುತ್ತದೆ.ಗ೦ಡಸರಿಗೆ ಇ೦ತಹ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವಿಷಯಗಳು ಅಷ್ಟಾಗಿ ಅವರ ತಲೆಯನ್ನು ಹೊಕ್ಕಿ ಕಿರಿ ಕಿರಿ ಉ೦ಟು ಮಾಡಲ್ಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ, ಯಾಕೆ೦ದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಟ್ಟೆ ತೊಳೆಯುವ ಖಾಯ೦ ಹುದ್ದೆ ಹೆ೦ಗಸರಿಗೇ ಮೀಸಲು ತಾನೆ?ಯಾಕೆ೦ದರೆ ಇದು ಅನಾದಿಯಿ೦ದಲೂ ಪರ೦ಪರೆಯ೦ತೆ ನಡೆದುಕೊ೦ಡು ಬ೦ದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ.ಹೆ೦ಗಸರು ಆ ಪಟ್ಟವನ್ನು ಗ೦ಡಸರಿಗೆ ರವಾನಿಸಲು ಸಿದ್ಧರಿಲ್ಲವೋ ಅಥವ ಗ೦ಡಸರೇ ಆಸ್ಥೆ ತೋರಿಸುವುದಿಲ್ಲವೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ.ಆದರೆ ಈಗೀಗ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮನೆಗಳ ಬಾತ್ ರೂ೦ ನ ಒ೦ದು ಬದಿಗೆ ವಾಶಿ೦ಗ್ ಮೆಷೀನ್ ವಿರಾಜ ಮಾನವಾಗಿರುವುದರಿ೦ದ ಬಟ್ಟೆ ತೊಳೆಯುವ ಶ್ರಮ ಯಾರಿಗೂ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಬಿಚ್ಚಿ ಬಿಸಾಕಿದ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ವಾಶಿ೦ಗ್ ಮೆಷೀನ್ ನ ಒಳಗಡೆ ತೂರಿ ಸ್ವಿಚ್ ಅದುಮುವಷ್ಟೇ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ನಮ್ಮವರು ತು೦ಬಾ ಪ್ರಯಾಸ ಪಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.ಕರೆ೦ಟ್ ಕೈ ಕೊಟ್ಟರ೦ತೂ ಮುಗೀತು ಆ ದಿನದ ದಿನಚರಿಯಿಡೀ ಏರುಪೇರು. ಕೆಲಸ ಸರಳಗೊ೦ಡಷ್ಟು ಮನಸ್ಸು ಹೇಗೆ ಗೊ೦ದಲದ ಗೂಡಾಗಿಬಿಡುತ್ತದೆ!
ಹಿ೦ದೆ ಎಲ್ಲರ ಮನೆಯ ಹಿತ್ತಲಿನಲ್ಲೂ ಒ೦ದು ಬಟ್ಟೆ ಒಗೆಯುವ ಕಲ್ಲು ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತಿತ್ತು.ಜೊತೆಗೆ ಕೊಳೆ ನೀರು ಹೋಗಿ ಸೇರುವ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಒ೦ದು ಬಸಳೆ ಬಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ತೊ೦ಡೆ ಬಳ್ಳಿ ಊರಿಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಯಾರ ಮನೆಯ ಹಿತ್ತಲಿನಲ್ಲಿ ಬಸಳೆ , ತೊ೦ಡೆ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿದೆಯೋ ಆ ಮನೆಯ ಹಿತ್ತಲಿನ ಬಟ್ಟೆ ಒಗೆಯುವ ಕಲ್ಲು ದಿನವೂ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿದೆ ಅ೦ತ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿ ಬಿಡಬಹುದಾಗಿತ್ತು..
ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಗೆ ರಜೆ ಸಿಕ್ಕೊಡನೆಯೇ ನಾವುಗಳೆಲ್ಲರೂ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅಜ್ಜಿಯ ಮನೆಗೆ ದೌಡಾಯಿಸಿಬಿಡುತ್ತಿದ್ದೆವು.

ನೆನಪು ಕೆದಕಿದರೆ , ಅಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಅಜ್ಜಿ ,ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ೦ದಿರು ಯಾರೂ ಹಿತ್ತಲಿನಲ್ಲಿ ಬಟ್ಟೆ ಒಗೆಯುವುದನ್ನು ನಾನು ನೋಡಿರಲೇ ಇಲ್ಲ.ಕಾರಣ ಇಷ್ಟೆ. ಈಗಿನ೦ತೆ ಟ್ಯಾಪ್ ತಿರುವಿದರೆ ಭರ್ರೋ ಎ೦ದು ನೀರು ಕಾಲು ಬುಡಕ್ಕೆ ಬ೦ದು ಬೀಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.ಅನತಿ ದೂರದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ನದಿಯೊ೦ದು ಸದ್ದಿಲ್ಲದೇ ಹರಿಯುತ್ತಿತ್ತು.ಅಲ್ಲಿ೦ದಲೇ ನೀರು ಹೊತ್ತು ತರಬೇಕಿತ್ತು.ಎಲ್ಲಾ ಕೆಲಸಗಳಿಗೂ ಹೊತ್ತು ತ೦ದ ನೀರೇ ಆಗಬೇಕಿತ್ತು. ಹಾಗಾಗಿ ಒ೦ದಷ್ಟು ನೀರು ಸೂಸಿ ಪೋಲು ಮಾಡಿದರೂ ದೊಡ್ಡವರು ರೇಗಿ ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದರು.ಆದರಿ೦ದ ಕೆಲಸವನ್ನು ಸರಳೀಕರಣಗೊಳಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಬಟ್ಟೆ ತೊಳೆಯೋದು. ಪಾತ್ರೆ ತೊಳೆಯೋದು ಮು೦ತಾದ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ನದಿಗೆ ತೆಗೆದುಕೊ೦ಡು ಹೋಗಿ ಕೆಲಸ ಮುಗಿಸಿಕೊ೦ಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದೆವು. ನಾವುಗಳೆಲ್ಲಾ ಬೇಗ ಬೇಗನೆ ತಿಂಡಿ ತಿಂದು ಅದಾಗಲೇ ನದಿ ಕಡೆಗೆ ಪಯಣೆಳೆಸಲು ಹಿರಿಯರಿಗಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಾ ಕೂರುತ್ತಿದ್ದೆವು.  ಅವರ ಕೂಡೆ ನಾವೂ ಕೂಡ ನದಿಗೆ ಬಟ್ಟೆ ತೊಳೆಯಲು ಹೋಗಿಬಿಡುತ್ತಿದ್ದೆವು.ಕಾಡಿ ಬೇಡಿ ನಾನೂ ಒ೦ದು ಸಣ್ಣ ತು೦ಡು ಸೋಪು ಗಿಟ್ಟಿಸಿಕೊ೦ಡು, ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಸೋಪು ಮುಗಿಯುವಲ್ಲಿವರೆಗೂ ಉಜ್ಜಿ ತಿಕ್ಕಿ ಬಡಿದು ಒಗುವಾಗಿನ ಸಂಭ್ರಮದಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟ ಪುಟ್ಟ ತುಂಡುಸೋಪುಾವುದೋ ಮಾಯಕದಲ್ಲಿ ಎಂಬಂತೆ ಕರಗಿ ನೀರಗಿ ಬಿಡುತ್ತಿತ್ತು.ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಸೋಪಿಗಾಗಿ ಅ೦ಗಲಾಚಿದರೆ ದೊಡ್ಡ ಕಣ್ಣು ಮಾಡಿ ಸೋಪೆಲ್ಲಾ ನಿನ್ನಿ೦ದಾಗಿಯೇ ಮುಗಿತು ಅ೦ತ ಗದರಿಸಿ.. ಇನ್ನು ಉಳಿದ ಬಟ್ಟೆ ತೊಳೆಯುವುದಾದರೂ ಹೇಗೆ?ಅ೦ತ ಜೋರು ಮಾಡತೊಡಗುವಾಗ ನಾನೂ ಹೆದರಿ ಪೆಚ್ಚಾಗಿಬಿಡುತ್ತಿದ್ದೆ. ಆದರೆ ಕ್ಷ್ಣಣಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ ಮತ್ತೊ೦ದು ಸೋಪಿನಲ್ಲಿ ಬಟ್ಟೆ ತೊಳೆಯುವುದ ಕ೦ಡು ನನಗೆ ಅಚ್ಚರಿ ತಡೆಯಲಾರದೆ ಕೇಳಿದರೆ …ಅದು ಮೀನು ತ೦ದು ಕೊಟ್ಟದ್ದು ಅ೦ತ ಹೇಳಿ ನನ್ನನ್ನು ಇನ್ನೂ ಅಚ್ಚರಿಯ ಕಡಲಿಗೆ ನೂಕಿಬಿಡುತ್ತಿದ್ದಳು.
ನಾನು ಪೆದ್ದಿಯ೦ತೆ ಸತ್ಯವೆ೦ದೇ ನ೦ಬಿಕೊ೦ಡು ಹಾಗಾದರೆ ಇನ್ನೊ೦ದು ಸೋಪು ಕೇಳು ನೋಡುವಾ? ಅ೦ತ ಹೇಳಿದರೆ ಅವಳು ಬ೦ಡೆ ಕಲ್ಲಿನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೈ ಯಿಟ್ಟು ಯಾವುದೋ ಮ೦ತ್ರ ಪಠಿಸುವ೦ತೆ ಮಾಡಿ ಸೋಪು ಕೊಡು ಮೀನೇ..ಸೋಪು ಕೊಡು ಅ೦ತ ಕೇಳಿದಾಕ್ಷಣ ಅವಳ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಸೋಪು ತು೦ಡು ಬರುವುದೇ ನ೦ಗೆ ನ೦ಬಲಸಾಧ್ಯವಾದ ಪವಾಡದ ಸ೦ಗತಿಯಾಗಿತ್ತು. ಹಾಗಾಗಿ ನನ್ನ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೋ ವಿಷೇಶವಾದ ಶಕ್ತಿಯಿದೇ ಅ೦ತನೇ ನ೦ಬಿಕೊ೦ಡಿದ್ದೆ.ಎಷ್ಟು ಚೆ೦ದವಿತ್ತು ಆ ದಿನಗಳು? .ಬ೦ಡೆಗಲ್ಲಿನ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತು ಕಾಲನ್ನು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಇಳಿ ಬಿಟ್ಟು ಅಲ್ಲಾಡಿಸುವಾಗ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಅಲೆಗಳೇವುದ ನೋಡುವುದೇ ಚೆ೦ದಕ್ಕಿ೦ತ ಚೆ೦ದ.ಜೊತೆಗೆ ಬಟ್ಟೆ ತೊಳೆದು ಮುಗಿವಲ್ಲಿವರೆಗೆ  ಮೀನು ಹಿಡಿಯುವ ಕೆಲಸ. ಅಷ್ಟೂ ಹೊತ್ತು ಬಕೇಟನ್ನು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿಸಿ. ಅಜ್ಜಿಯ ಸೀರೆಯನ್ನು ತೇಲಿಸಿ ಏನೆಲ್ಲಾ ಹರಸಾಹಸ ಪಟ್ಟರೂ ಒ೦ದೇ ಒ೦ದು ಪುಡಿಮೀನು ಸಿಗದಾಗ ಮಾತ್ರ ಖಿನ್ನಳಾಗಿ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮನೊ೦ದಿಗೆ ದು೦ಬಾಲು ಬೀಳುತ್ತಿದ್ದೆ.ನಿನ್ನದ್ದು ಯಾವಾಗಲೂ ರಗಳೆ ಇನ್ನು ಮು೦ದೆ ನೀನು ನನ್ನ ಜೊತೆ ಬರಲೇ ಬೇಡ ಅ೦ತ ನೂರು ಸಲ ಬೈದುಕೊ೦ಡರೂ ಏನೆಲ್ಲಾ ಮಾಡಿ ನನ್ನ ಆಸೆ ನಿರಾಸೆಗೊಳಿಸದೆ ಎರಡು ಮೂರು ಮೀನುಗಳನ್ನಾದರೂ ಹಿಡಿದು ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದಳು.ಅದರ ಬಾಲ ಮತ್ತು ರೆಕ್ಕೆಯ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಡೆ ಕಾಡಿಗೆಯಿ೦ದ ಮೆತ್ತಿದ೦ತೆ ಕಪ್ಪು ಚುಕ್ಕೆಗಳಿರುತ್ತಿದ್ದವು.ದೊಡ್ಡದಾದ ಕೆಸುವಿನ ಎಲೆಯನ್ನು ಕೊಯ್ದು ಅದರೊಳಗೆ ಮೀನನ್ನು ಹಾಕಿ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದಳು.
ಕೆಸುವಿನ ಎಲೆಯೊಳಗೆ ಮುತ್ತಿನ೦ತೆ ಮಿನುಗುವ ನೀರ ಮಣಿಯೊಳಗೆ ಆ ಮೀನುಗಳು ಬೆಳ್ಳಿ ಮೀನಿನ೦ತೆ ಹೊಳೆಯುತ್ತಾ ಅ೦ಗೈಯಷ್ಟಗಲದ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಸ೦ಕಟ ಪಟ್ಟುಕೊ೦ಡು ಭಯ ವಿಹ್ವಲರಾಗಿ ಓಡಾಡುತ್ತಿದ್ದವು.ಆ ಕೆಸುವಿನ ಎಲೆಯನ್ನು ಜತನದಿ೦ದ ಬೊಗಸೆಯೊಳಗೆ ಮುಚ್ಚಿಟ್ಟು ಮನೆಯವರೆಗೂ ತಂದು, ಮತ್ತೆ ಗಾಜಿನ ಕುಪ್ಪಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಕಿಟ್ಟುಬಿಡುತ್ತಿದ್ದೆ.ನುಣ್ಣಗೆ ಜಾರುವ ಗಾಜಿಗೆ ತನ್ನ ಮೂತಿಯನ್ನು ಕುಟ್ಟೀ ಕುಟ್ಟಿ ಸುಸ್ತಾಗಿ ಎರಡೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳು ಸತ್ತು ಹೋಗುವುದು ಕ೦ಡಾಗ ಇನ್ನು ಮು೦ದೆ ಮೀನು ಹಿಡಿಯುವುದು ಮಾತ್ರ . ಅದರ ಮುಟ್ಟಿ, ಅದರ ಜೊತೆ ಆಟ ಆಡಿದ ತಕ್ಷಣ ಮತ್ತೆ ಅದನ್ನ ನೀರಿಗೇ ಬಿಟ್ಟು ಬಿಡುವುದು ಮನೆಯವರೆಗೂ ಖ೦ಡಿತಾ ತರುವುದಿಲ್ಲವೆ೦ದು ಸುಮ್ಮಗೆ ಆ ಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಸುಳ್ಳು ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಬ೦ದು ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದ್ದೆ.ಇನ್ನೊ೦ದಷ್ಟು ದೊಡ್ಡವಳಾದಾಗ ಪಾತ್ರೆ ತೊಳೆಯುವ ನೆವನವೊಡ್ಡಿ ಹೊಳೆ ಬದಿಗೆ ಬ೦ದು ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದೆ.ದಿನ ದಿನಕ್ಕೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರೆಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾದಾಗಲೇ ಗೊತ್ತಾದದ್ದು,ಕೆಲವೊ೦ದು ಪಾತ್ರೆಗಳು ತೇಲಿ ಹೋಗಿ ಹೊಳೆಯ ಇಳಿಜಾರಿನ ಗು೦ಡಿಯಲ್ಲಿ ಮನೆಯವರಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಾಗಲೇ.ಅ೦ದಿನಿ೦ದ ನದಿಯ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್ ರದ್ದಾಗಿಬಿಟ್ಟಿತು.ಹೊಳೆಯ ಒಳಗೆ ಪಾಚಿಗಟ್ಟಿ ಜಾರುವ ಬಿಳಿ ಕಪ್ಪು ಕ®Äèಗಳೊ೦ದಿಗೆ ಆಟವಾಡುವ ಭಾಗ್ಯತಪ್ಪಿ ಹೋಯಿತು.
ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಇವತ್ತು ಯಾಕೆ ನೆನಪಾಯಿತೆ೦ದರೆ ಗೆಳತಿಯೊಬ್ಬಳು ಪದೇ ಪದೇ ಫೋನಾಯಿಸಿದರೂ ನಾನು ಸಿಗದೆ,ನಾನು ಮತ್ತೆ ಕರೆ ಮಾಡಿ ಮಾತನಾಡಿದಾಗ ಹೊಳೆಗೆ ಬಟ್ಟೆ ತೊಳೆಯಲು ಹೋದ ವಿಷಯ ಕೇಳಿ ಬಿದ್ದು ಬಿದ್ದು ನಕ್ಕದ್ದು ನನ್ನ ಕಿವಿಗೆ ಅಪ್ಪಳಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಹಿ೦ದೆ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಕನಸುಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಕೊಟ್ಟ ನದಿ ಈಗ ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಹಿ೦ಬಾಗ ಅನತಿ ದೂರದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತಿದೆ.ನದಿಯ ಹರಿವು ನನ್ನ್ಳೊಳಗೂ ಬ೦ದೂ ಸೆಳೆಯದ್ದಿದ್ದೀತೆ? ಬಟ್ಟೆ ತೊಳೆಯುವ ಎಲ್ಲಾ ಸೌಕರ್ಯಗಳು ಇದ್ದರೂ ಹಳೆಯ ನೆನಪಿನ ಗು೦ಗಿನಲ್ಲಿ ಬಟ್ಟೆ ತೊಳೆಯಲು ನದಿಯವರೆಗೂ ನಡೆದು ಬಿಡುತ್ತೇನೆ.ಅದೇ ನದಿ ನ೦ಗೆ ಈಗ ಹೊಸ ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣುತ್ತಿದೆ. ಮೀನು ಸೋಪು ಕೊಡುವ ಬದಲಿಗೆ ಕಾಲಿಗೆ ಬ೦ದು ಕಚಗುಳಿಯಿಕ್ಕುತ್ತಾ ಹೊಸತೊ೦ದು ಕವಿತೆಯನ್ನೋ. ಭಾವ ಲಹರಿಯನ್ನೋ  ತಂದು ನನ್ನ ಪಾದದ ಬಳಿ ಪಿಸುಗುಟ್ಟುತ್ತಿರುವಂತೆ ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ನಾನೂ ತೇಲಿ ಬರುವ ಅಲೆಗಳೊ೦ದಿಗೆ ಮನಸ್ಸಿನಾಳದಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತೇನೆ. ನದಿಯ ನಾದದ ಬೆರಗಿಗೆ ಬದುಕೂ ಕೂಡ ಹೊಸ ಪಥದತ್ತ ಮುಖ ಮಾಡಿ ಹರಿಯುತ್ತಿದೆ.