ಬಸವರಾಜ ಕೋಡಗುಂಟಿ ಅವರು ಕಲಬುರ್ಗಿಯ ಕೇಂದ್ರೀಯ

ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು.

ಭಾಷೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ನೆಲೆಯಿಂದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವವರು.

ಬಹು ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿರುವ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ಬದಲಾವಣೆ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು.

‘ಅವಧಿ’ಯ ಆಹ್ವಾನದ ಮೇರೆಗೆ ಬಸವರಾಜ ಕೋಡಗುಂಟಿ ಅವರು

ಕರ್ನಾಟಕದ ಎಲ್ಲಾ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ಭಾಷಾ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯತ್ತ

ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಲಿದ್ದಾರೆ.

ಅಂಕಿ ಸಂಖ್ಯೆ ಆಧಾರಿತ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ನಮ್ಮ ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು

ಅಲುಗಾಡಿಸಬಹುದು.

ಈ ವಾರದ ಅಂಕಣದಲ್ಲಿ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಗ್ಗೆ

ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಲಾಗಿದೆ.

30

ಹಾಸನ

ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಬಾಶೆ ಕನ್ನಡವಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡ ಮಾತಾಡುವ ಮಂದಿಯ ಪ್ರತಿಶತತೆ ೮೭% ಇದೆ. ಕನ್ನಡದ ನಂತರ ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬಾಶೆ ಉರ‍್ದು ಆಗಿದೆ. ಇವುಗಳ ನಂತರ ತೆಲುಗು, ತುಳು ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಬಾಶೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಗಣಿಸುವಶ್ಟು ಮಂದಿ ಮಾತುಗರು ಇದ್ದಾರೆ. ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಜನಗಣತಿ ದಾಕಲಿಸುವ ಪ್ರಕಾರ ಕನಿಶ್ಟ ಇಪ್ಪತ್ತೆಂಟು ಮತ್ತು ತಾಯ್ಮಾತುಗಳ ಸಂಕೆ ಕನಿಶ್ಟ ಅಯ್ವತ್ತ.

***

ಜನಗಣತಿ ವರದಿ ಮಾಡಿರುವ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಬಾಶೆಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕೆಳಗೆ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟಿದೆ.

ಬಾಶೆ	ತಾಯ್ಮಾತು	ಒಟ್ಟು ಮಾತುಗರು	ಗಂಡು	ಹೆಣ್ಣು
ಆಸ್ಸಾಮಿ		169	89	80
	ಆಸ್ಸಾಮಿ	165	88	77
	ಇತರ	4	1	3
ಬೆಂಗಾಲಿ		317	199	118
	ಬೆಂಗಾಲಿ	317	199	118
ಗುಜರಾತಿ		374	191	183
	ಗುಜರಾತಿ	369	189	180
	ಸವರಾಶ್ಟ್ರ/ಸವರಾಶ್ಟ್ರಿ	5	2	3
ಹಿಂದಿ		20365	10649	9716
	ಬಗೇಲಿ/ಬಗೇಲ್‍ಕಂಡಿ	3	2	1
	ಬಂಜಾರಿ	92	39	53
	ಬೋಜ್ಪುರಿ	25	22	3
	ದುಂಡಾರಿ	5	2	3
	ಹಿಂದಿ	5425	3114	2311
	ಲಮಾಣಿ/ಲಂಬಾಡಿ	13695	6849	6846
	ಮಾರ‍್ವಾರಿ	505	278	227
	ರಾಜಸ್ತಾನಿ	542	305	237
	ಇತರ	73	38	35
ಕನ್ನಡ		1546200	768505	777695
	ಕನ್ನಡ	1545832	768318	777514
	ಕುರುಬ/ಕುರುಂಬ	172	89	83
	ಇತರ	196	98	98
ಕಾಶ್ಮೀರಿ		1	0	1
	ಕಾಶ್ಮೀರಿ	1	0	1
ಕೊಂಕಣಿ		3904	1852	2052
	ಕೊಂಕಣಿ	3880	1840	2040
	ಕುಡುಬಿ/ಕುಡುಂಬಿ	5	3	2
	ನವಾಯಿತಿ	12	6	6
	ಇತರ	7	3	4
ಮಯ್ತಿಲಿ		5	3	2
	ಮಯ್ತಿಲಿ	5	3	2
ಮಲಯಾಳಂ		13598	6585	7013
	ಮಲಯಾಳಂ	13581	6575	7006
	ಯರವ	17	10	7
ಮರಾಟಿ		7498	3811	3687
	ಆರೆ	11	5	6
	ಮರಾಟಿ	7483	3804	3679
	ಇತರ	4	2	2
ನೇಪಾಲಿ		137	79	58
	ನೇಪಾಲಿ	137	79	58
ಓಡಿಯಾ		298	192	106
	ಓಡಿಯಾ	298	192	106
ಪಂಜಾಬಿ		29	18	11
	ಪಂಜಾಬಿ	29	18	11
ಸಂಸ್ಕ್ರುತ		33	17	16
	ಸಂಸ್ಕ್ರುತ	33	17	16
ಸಂತಾಲಿ		8	7	1
	ಸಂತಾಲಿ	8	7	1
ತಮಿಳು		16097	7960	8137
	ತಮಿಳು	16097	7960	8137
ತೆಲುಗು		34770	17290	17480
	ತೆಲುಗು	34765	17288	17477
	ಇತರ	5	2	3
ಉರ‍್ದು		109443	55055	54388
	ಉರ‍್ದು	109441	55055	54386
	ಇತರ	2	0	2
ಅರಾಬಿಕ್/ಅರ‍್ಬಿ		16	10	6
	ಅರಾಬಿಕ್/ಅರ‍್ಬಿ	16	10	6
ಬಿಲಿ/ಬಿಲೊಡಿ		1	0	1
	ಇತರ	1	0	1
ಕೂರ‍್ಗಿ/ಕೊಡಗು		610	310	300
	ಕೂರ‍್ಗಿ/ಕೊಡಗು	110	55	55
	ಕೊಡವ	500	255	245
ಇಂಗ್ಲೀಶು		59	34	25
	ಇಂಗ್ಲೀಶು	59	34	25
ಲುಶಾಯಿ/ಮಿಜೊ		7	4	3
	ಲುಶಾಯಿ/ಮಿಜೊ	7	4	3
ಮುಂಡ		32	20	12
	ಮುಂಡ	32	20	12
ತಂಗ್ಸ		1	0	1
	ಇತರ	1	0	1
ಟಿಬೆಟನ್		4	4	0
	ಟಿಬೆಟನ್	4	4	0
ತುಳು		21672	10405	11267
	ಇತರ	3	1	2
ಇತರ		773	378	395

ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಜನಗಣತಿಯಲ್ಲಿ ದಾಕಲಾದ ಬಾಶೆಗಳು ಇಪ್ಪತ್ತೇಳು. 773 ಮಂದಿ ಇರುವ ಇತರ ಎಂಬ ಒಂದು ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಇರುವುದು ಒಂದು ಬಾಶೆ ಎಂದು ಎಣಿಸಿ ಒಟ್ಟು ಬಾಶೆಗಳು ಇಪ್ಪತ್ತೆಂಟು ಎಂದೆನ್ನಬಹುದು. ನಲ್ವತ್ತೊಂಬತ್ತು ತಾಯ್ಮಾತುಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿಸಿದೆ. ಇತರ ಎಂಬ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ತಾಯ್ಮಾತು ಎಂದು ಲೆಕ್ಕಿಸಿದರೆ ತಾಯ್ಮಾತುಗಳು ಅಯ್ವತ್ತು ಆಗುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಹತ್ತು ಬಾಶೆಗಳಲ್ಲಿ ಇತರ ಎಂಬ ಗುಂಪು ಇದೆ. ಇತರ ಎಂಬ ಗುಂಪನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬಾಶೆಗಳು, ಆಸ್ಸಾಮಿ, ಹಿಂದಿ, ಕನ್ನಡ, ಕೊಂಕಣಿ, ಮರಾಟಿ, ತೆಲುಗು, ಉರ‍್ದು, ಬಿಲಿ/ಬಿಲೊಡಿ, ತಂಗ್ಸ ಮತ್ತು ತುಳು. ಇವುಗಳನ್ನು ಕಳೆದರೆ ಮೂವತ್ತೊಂಬತ್ತು ತಾಯ್ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಿದಂತೆ ಆಗುತ್ತದೆ.

ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿನ ಜನಸಂಕೆ 17,76,421. ಇದರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಂದಿ ಕನ್ನಡ ಮಾತುಗರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕನ್ನಡ ಮಾತುಗರ ಸಂಕೆ 15,46,200 ಆಗಿದ್ದು ಇದು ಜಿಲ್ಲೆಯ 87.040% ಆಗಿದೆ. ಹತ್ತು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಮಾತುಗರು ಇರುವ ಬಾಶೆ ಇದೊಂದೆ ಆಗಿದೆ. ಹತ್ತು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಇರುವ ಮತ್ತು ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಮಾತುಗರು ಉರ‍್ದು ಬಾಶೆಗೆ ಇದ್ದಾರೆ. ಉರ‍್ದುವಿನ ಮಾತುಗರು 1,09,443 (6.160%). ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಾತುಗರು ಇರುವ ಅಯ್ದು ಬಾಶೆಗಳು ಇವೆ. ತೆಲುಗು – 34,770 (1.957%), ತುಳು – 21,672 (1.219%), ಹಿಂದಿ – 20,365 (1.146%), ತಮಿಳು – 16,097 (0.906%) ಮತ್ತು ಮಲಯಾಳಂ – 13,598 (0.765%) ಇವು ಅಯ್ದು ಬಾಶೆಗಳು. ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಮಾತಾಡುವ ಎರಡು ಬಾಶೆಗಳು ಇವೆ, ಮರಾಟಿ – 7,498 (0.422%) ಮತ್ತು ಕೊಂಕಣಿ – 3,904 (0.219%). ಒಂದು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ನೂರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಮಾತುಗರಿರುವ ಆರು ಬಾಶೆಗಳಿವೆ. ಅವು, ಕೂರ‍್ಗಿ/ಕೊಡಗು, ಗುಜರಾತಿ, ಬೆಂಗಾಲಿ, ಓಡಿಯಾ, ಆಸ್ಸಾಮಿ ಮತ್ತು ನೇಪಾಲಿ. ಇವುಗಳೊಂದಿಗೆ ಇತರ ಎಂಬ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ 773 ಮಂದಿ ಇದ್ದಾರೆ. ನೂರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಾತುಗರು ಹನ್ನೆರಡು ಬಾಶೆಗಳಿಗೆ ಇವೆ. ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾಶೆಗಳನ್ನು ಕೆಳಗಿನಂತೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿ ತೋರಿಸಬಹುದು.

ಸಾಪೇಕ್ಶ ಸಂಕೆ	ಬಾಶೆ	ಸಂಕೆ	%
ಹತ್ತು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಕನ್ನಡ	15,46,200	87.040%
ಹತ್ತು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಉರ‍್ದು	1,09,443	6.160%
ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ತೆಲುಗು	34,770	1.957%
’’	ತುಳು	21,672	1.219%
’’	ಹಿಂದಿ	20,365	1.146%
’’	ತಮಿಳು	16,097	0.906%
’’	ಮಲಯಾಳಂ	13,598	0.765%
ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಮರಾಟಿ	7,498	0.422%
’’	ಕೊಂಕಣಿ	3,904	0.219%
ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ನೂರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಇತರ, ಕೂರ‍್ಗಿ/ಕೊಡಗು, ಗುಜರಾತಿ, ಬೆಂಗಾಲಿ, ಓಡಿಯಾ, ಆಸ್ಸಾಮಿ ನೇಪಾಲಿ	2,678	0.150%
ನೂರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ	ಹನ್ನೆರಡು ಬಾಶೆಗಳು	196	0.011%
ಒಟ್ಟು ಮಾತುಗರು	17,76,421	100%

ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಯ್ಮಾತುಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಈ ಮೇಲೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾಶೆಗಳ ಸಂಕೆಯಲ್ಲಿ ತುಸು ಬದಲಾವಣೆ ಆಗುತ್ತದೆ. ಹಿಂದಿಯ ಒಳಗೆ ದಾಕಲಾಗಿರುವ ಕರ‍್ನಾಟಕದ ಸಂದರ‍್ಬದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಕವೆನಿಸುವ ಬಾಶೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಕೆಳಗೆ ಕೊಟ್ಟಿದೆ. 

ಹಿಂದಿ 20,365
ಬಂಜಾರಿ 92
ಬೋಜ್ಪುರಿ 25
ಹಿಂದಿ 5,425
ಲಮಾಣಿ/ಲಂಬಾಡಿ 13,695
ಮಾರ‍್ವಾರಿ 505
ರಾಜಸ್ತಾನಿ 542

ಹಿಂದಿಯ ಒಳಗೆ ದಾಕಲಾಗಿರುವ ಒಟ್ಟು ಮಾತುಗರು 20,365. ಇದರಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿ ಮಾತಾಡುವವರು 5,425. ಇದು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಟ್ಟು ಹಿಂದಿಯ 26.638% ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಯ 0.305% ಆಗುತ್ತದೆ. ಲಮಾಣಿ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ದಾಕಲಾದ 13,695 ಮತ್ತು ಬಂಜಾರಿ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ದಾಕಲಾದ 92 ಮಂದಿಯನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಲಂಬಾಣಿಯ ಸಂಕೆ 13,787 ಆಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹಿಂದಿಯ 67.699% ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಯ 0.776% ಆಗುತ್ತದೆ. ಈಗ ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಇರುವ ಬಾಶೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ಹಿಂದಿ ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಂದಿ ಮಾತುಗರು ಇರುವ ಬಾಶೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಇಳಿಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಲಂಬಾಣಿ ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಇರುವ ಬಾಶೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಮೇಲೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಬಾಶೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಈಗ ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ಈಗಿನ ಮಾತುಕತೆಯನ್ನು ಆದಾರವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಮತ್ತೆ ಕೊಟ್ಟಿದೆ.

ಸಾಪೇಕ್ಶ ಸಂಕೆ	ಬಾಶೆ	ಸಂಕೆ	%
ಹತ್ತು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಕನ್ನಡ	15,45,832	87.019%
ಹತ್ತು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಉರ‍್ದು	1,09,441	6.160%
ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ತೆಲುಗು	34,765	1.957%
’’	ತುಳು	21,669	1.219%
’’	ತಮಿಳು	16,097	0.906%
’’	ಲಂಬಾಣಿ	13,787	0.776%
’’	ಮಲಯಾಳಂ	13,581	0.764%
ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಮರಾಟಿ	7,483	0.421%
’’	ಹಿಂದಿ	5,425	0.305%
’’	ಕೊಂಕಣಿ	3,880	0.218%

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಬಾಶೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಕೆಳಗೆ ಕೊಟ್ಟಿದೆ.

ಪ್ರದೇಶ	ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜನಸಂಕೆ	ಬಾಶೆ	ಮಾತುಗರು	ಜಿಲ್ಲೆಯ %	ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ತಾನ
ಹಾಸನ	17,76,421	ಕನ್ನಡ	15,45,832	87.019%	1
		ಉರ‍್ದು	1,09,441	6.160%	2
		ತೆಲುಗು	34,765	1.957%	3
		ತುಳು	21,669	1.219%	4
		ತಮಿಳು	16,097	0.906%	5
		ಲಂಬಾಣಿ	13,787	0.776%	6
		ಮಲಯಾಳಂ	13,581	0.764%	7
		ಮರಾಟಿ	7,483	0.421%	8
		ಹಿಂದಿ	5,425	0.305%	9
		ಕೊಂಕಣಿ	3,880	0.218%	10