ಬಸವರಾಜ ಕೋಡಗುಂಟಿ ಅಂಕಣ – ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ನೋಟ…

ಬಸವರಾಜ ಕೋಡಗುಂಟಿ ಅವರು ಕಲಬುರ್ಗಿಯ ಕೇಂದ್ರೀಯ
ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು.
ಭಾಷೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ನೆಲೆಯಿಂದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವವರು.
ಬಹು ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿರುವ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ಬದಲಾವಣೆ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು.
‘ಅವಧಿ’ಯ ಆಹ್ವಾನದ ಮೇರೆಗೆ ಬಸವರಾಜ ಕೋಡಗುಂಟಿ ಅವರು
ಕರ್ನಾಟಕದ ಎಲ್ಲಾ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ಭಾಷಾ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯತ್ತ
ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಲಿದ್ದಾರೆ.
ಅಂಕಿ ಸಂಖ್ಯೆ ಆಧಾರಿತ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ನಮ್ಮ ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು
ಅಲುಗಾಡಿಸಬಹುದು.
ಈ ವಾರದ ಅಂಕಣದಲ್ಲಿ ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಗ್ಗೆ
ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಲಾಗಿದೆ.

ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಕೆಯ ಕನ್ನಡ ಮಾತುಗರು ಕಂಡುಬರುತ್ತಾರೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಮಾತಾಡುವವರ ಪ್ರತಿಶತತೆ ೯೨%ರಶ್ಟು ಇದೆ. ಕನ್ನಡದ ನಂತರ ಉರ‍್ದು ದೊಡ್ಡ ಸಂಕೆಯ ಮಾತುಗರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆನಂತರ ತಮಿಳು ಮತ್ತು ತೆಲುಗು ಪರಿಗಣಿಸುವಶ್ಟು ಸಂಕೆಯ ಮಾತುಗರನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಎಂದರೂ ಮೂವತ್ತೆರಡು ಬಾಶೆಗಳು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿವೆ, ಕಡಿಮೆ ಎಂದರೂ ಅರವತ್ತು ತಾಯ್ಮಾತುಗಳು ಇವೆ.

***

ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾಶೆಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಜನಗಣತಿ ಕೊಟ್ಟಿರುವಂತೆ ಇಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿದೆ.

ಬಾಶೆ	ತಾಯ್ಮಾತು	ಒಟ್ಟು ಮಾತುಗರು	ಗಂಡು	ಹೆಣ್ಣು
ಆಸ್ಸಾಮಿ		16	11	5
	ಆಸ್ಸಾಮಿ	16	11	5
ಬೆಂಗಾಲಿ		127	73	54
	ಬೆಂಗಾಲಿ	127	73	54
ಗುಜರಾತಿ		851	451	400
	ಗುಜರಾತಿ	833	440	393
	ಸವರಾಶ್ಟ್ರ/ಸವರಾಶ್ಟ್ರಿ	12	7	5
	ಇತರ	6	4	2
ಹಿಂದಿ		8604	4797	3807
	ಬಂಜಾರಿ	6	2	4
	ಹಿಂದಿ	5837	3363	2474
	ಲಮಾಣಿ/ಲಂಬಾಡಿ	1804	926	878
	ಮಾಳ್ವಿ	5	5	0
	ಮಾರ‍್ವಾರಿ	617	325	292
	ರಾಜಸ್ತಾನಿ	322	171	151
	ಇತರ	13	5	8
ಕನ್ನಡ		1659823	831662	828161
	ಬಡಗ	4	2	2
	ಕನ್ನಡ	1659740	831619	828121
	ಕುರುಬ/ಕುರುಂಬ	19	10	9
	ಇತರ	60	31	29
ಕಾಶ್ಮೀರಿ		10	7	3
	ಕಾಶ್ಮೀರಿ	10	7	3
ಕೊಂಕಣಿ		675	326	349
	ಕೊಂಕಣಿ	667	321	346
	ಕುಡುಬಿ/ಕುಡುಂಬಿ	6	4	2
	ಇತರ	2	1	1
ಮಲಯಾಳಂ		2387	1159	1228
	ಮಲಯಾಳಂ	2383	1157	1226
	ಯರವ	3	1	2
	ಇತರ	1	1	0
ಮಣಿಪುರಿ		8	0	8
	ಮಣಿಪುರಿ	8	0	8
ಮರಾಟಿ		7930	3994	3936
	ಮರಾಟಿ	7923	3990	3933
	ಇತರ	7	4	3
ನೇಪಾಲಿ		158	65	93
	ನೇಪಾಲಿ	158	65	93
ಓಡಿಯಾ		80	37	43
	ಓಡಿಯಾ	80	37	43
ಪಂಜಾಬಿ		77	43	34
	ಪಂಜಾಬಿ	77	43	34
ಸಂಸ್ಕ್ರುತ		1	1	0
	ಸಂಸ್ಕ್ರುತ	1	1	0
ಸಿಂದಿ		8	5	3
	ಸಿಂದಿ	8	5	3
ತಮಿಳು		24117	11905	12212
	ತಮಿಳು	24117	11905	12212
ತೆಲುಗು		23457	11744	11713
	ತೆಲುಗು	23457	11744	11713
ಉರ‍್ದು		76500	38312	38188
	ಉರ‍್ದು	76497	38309	38188
	ಇತರ	3	3	0
ಅರಾಬಿಕ್/ಅರ‍್ಬಿ		6	3	3
	ಅರಾಬಿಕ್/ಅರ‍್ಬಿ	6	3	3
ಬಿಲಿ/ಬಿಲೊಡಿ		2	1	1
	ಇತರ	2	1	1
ಬೊಟಿಯ		18	10	8
	ಇತರ	18	10	8
ಕೂರ‍್ಗಿ/ಕೊಡಗು		89	51	38
	ಕೂರ‍್ಗಿ/ಕೊಡಗು	28	13	15
	ಕೊಡವ	61	38	23
ಇಂಗ್ಲೀಶು		84	45	39
	ಇಂಗ್ಲೀಶು	84	45	39
ಕೊಯ		1	0	1
	ಕೊಯ	1	0	1
ಕುಕಿ		1	1	0
	ಕುಕಿ	1	1	0
ಕುರುಕ್/ಓರಆನ್		1	0	1
	ಕುರುಕ್/ಓರಆನ್	1	0	1
ಲುಶಾಯಿ/ಮಿಜೊ		4	4	0
	ಲುಶಾಯಿ/ಮಿಜೊ	4	4	0
ಮುಂಡ		5	2	3
	ಮುಂಡ	5	2	3
ಮುಂಡಾರಿ		1	0	1
	ಮುಂಡಾರಿ	1	0	1
ಟಿಬೆಟನ್		4	1	3
	ಟಿಬೆಟನ್	4	1	3
ತುಳು		671	341	330
	ತುಳು	671	341	330
ಇತರ		53	34	19

ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಮೂವತ್ತೊಂದು ಬಾಶೆಗಳು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿವೆ ಎಂದು ಜನಗಣತಿ ಪಟ್ಟಿಸಿದೆ. ಇವುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಇತರ ಎಂಬ 53 ಮಂದಿ ಮಾತ್ರ ಇರುವ ಗುಂಪೊಂದನ್ನೂ ಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಇದನ್ನು ಒಂದು ಬಾಶೆ ಎಂದು ಲೆಕ್ಕಿಸಿದಾಗ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಮೂವತ್ತೆರಡು ಬಾಶೆಗಳು ಇರುವುದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಅಯ್ವತ್ತೊಂಬತ್ತು ತಾಯ್ಮಾತುಗಳನ್ನು ಜನಗಣತಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿದೆ. ಇತರ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಇರುವ ತಾಯ್ಮಾತು ಒಂದು ಎಂದು ಲೆಕ್ಕಿಸಿ ತಾಯ್ಮಾತುಗಳು ಸಂಕೆ ಅರವತ್ತು ಎಂದೆನ್ನಬಹುದು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂಬತ್ತು ಬಾಶೆಗಳಲ್ಲಿ ಇತರ ಎಂಬ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿದೆ. ಇತರ ಗುಂಪನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಬಾಶೆಗಳು ಹೀಗಿವೆ, ಗುಜರಾತಿ, ಹಿಂದಿ, ಕನ್ನಡ, ಕೊಂಕಣಿ, ಮಲಯಾಳಂ, ಮರಾಟಿ, ಉರ‍್ದು, ಬಿಲಿ/ಬಿಲೊಡಿ ಮತ್ತು ಬೊಟಿಯ. ಇವುಗಳ ಹೊರತಾಗಿ ಅಯ್ವತ್ತು ತಾಯ್ಮಾತುಗಳನ್ನು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಜನಗಣತಿ ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ ಜನಸಂಕೆ 18,05,769 ಇದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಅಂದರೆ 16,59,823 ಕನ್ನಡ ಮಾತಾಡುವವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಜಿಲ್ಲೆಯ 91.917% ಆಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮಾಣ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು. ಉಳಿದ ಸುಮಾರು 8 ಪ್ರತಿಶತ ಮಂದಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಬಾಶೆಗಳನ್ನು ಆಡುವವರು. ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಹತ್ತು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಮಾತಾಡುವ ಒಂದೆ ಬಾಶೆ ಕನ್ನಡ. ಆನಂತರ ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಮಾತಾಡುವ ಯಾವುದೆ ಬಾಶೆ ದಾಕಲಾಗಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಮಾತಾಡುವ ಮೂರು ಬಾಶೆಗಳು ದಾಕಲಾಗಿವೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ, ಉರ‍್ದು – 76,500 (4.236%), ತಮಿಳು – 24,117 (1.335%) ಮತ್ತು ತೆಲುಗು – 23,457 (1.299%). ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಮಾತುಗರು ಇರುವ ಮೂರು ಬಾಶೆಗಳು ಇವೆ. ಹಿಂದಿ – 8,604 (0.476%), ಮರಾಟಿ – 7,930 ( 0.439%) ಮತ್ತು ಮಲಯಾಳಂ – 2,387 (0.132%). ಒಂದು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಾತುಗರು ಇರುವ ಅಯ್ದು ಬಾಶೆಗಳು ಇವೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ ಗುಜರಾತಿ, ಕೊಂಕಣಿ, ತುಳು, ನೇಪಾಲಿ ಮತ್ತು ಬೆಂಗಾಲಿ. ನೂರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಂದಿ ಮಾತುಗರು ಇರುವ ಬಾಶೆಗಳು ಇಪ್ಪತ್ತು ಇವೆ. ಈಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾಶೆಗಳನ್ನು ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಮಾತುಗರ ಸಂಕೆಯಾದರಿಸಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿ ತೋರಿಸಬಹುದು.

ಸಾಪೇಕ್ಶ ಸಂಕೆ	ಬಾಶೆ	ಸಂಕೆ	%
ಹತ್ತು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಕನ್ನಡ	16,59,823	91.917%
ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಉರ‍್ದು	76,500	4.236%
’’	ತಮಿಳು	24,117	1.335%
’’	ತೆಲುಗು	23,457	1.299%
ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಹಿಂದಿ	8,604	0.476%
’’	ಮರಾಟಿ	7,930	0.439%
’’	ಮಲಯಾಳಂ	2,387	0.132%
ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ನೂರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಗುಜರಾತಿ, ಕೊಂಕಣಿ, ತುಳು, ನೇಪಾಲಿ, ಬೆಂಗಾಲಿ	2,482	0.137%
ನೂರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಾತುಗರಿರುವ ಬಾಶೆಗಳು	ಇಪ್ಪತ್ತು ಬಾಶೆಗಳು	469	0.025%
ಒಟ್ಟು ಮಾತುಗರು	18,05,769	100%

ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯ ದಾಕಲಾದ ತಾಯ್ಮಾತುಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾಶೆಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಬದಲಾವಣೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಹಿಂದಿ ಬಾಶೆಯೊಳಗಿನ ಅಂಕಿಸಂಕೆಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಕರ‍್ನಾಟಕದ ಸಂದರ‍್ಬದಲ್ಲಿ ಮುಕ್ಯವೆನಿಸುವ ಕೆಲವು ಬಾಶೆಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕೆಳಗೆ ಪಟ್ಟಿಸಿದೆ.

ಹಿಂದಿ 8,604

ಬಂಜಾರಿ 6

ಹಿಂದಿ 5,837

ಲಮಾಣಿ/ಲಂಬಾಡಿ 1,804

ಮಾರ‍್ವಾರಿ 617

ರಾಜಸ್ತಾನಿ 322

ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ವರದಿಯಾದ ಒಟ್ಟು ಹಿಂದಿ ಮಾತುಗರು 8,604. ಆದರೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿ ಮಾತಾಡುವವರು 5,837 ಆಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಲಂಬಾಣಿ ಮಾತಾಡುವವರು 1,810 ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಲಂಬಾಣಿ ಬಾಶೆಯಲ್ಲಿ ಲಮಾಣಿ ಹೆಸರಿನ 1,804 ಮತ್ತು ಬಂಜಾರಿ ಹೆಸರಿನ 6 ಮಂದಿ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಇನ್ನುಳಿದ ಬಾಶೆಗಳ ಸಂಕೆ ಗಣನೀಯವಾಗಿಲ್ಲ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಯ್ಮಾತುಗಳನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿರಿಸಿಕೊಂಡು ಮೇಲೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾಶೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಾತುಗರಿರುವ ಬಾಶೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಈಗ ಲಂಬಾಣಿ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ತಾಯ್ಮಾತುಗಳ ಅಂಕಿಸಂಕೆಯನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿಕೊಂಡು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾಶೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಮರುರೂಪಿಸಬಹುದು.

ಸಾಪೇಕ್ಶ ಸಂಕೆ	ಬಾಶೆ	ಸಂಕೆ	%
ಹತ್ತು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಕನ್ನಡ	16,59,740	91.913%
ಒಂದು ಲಕ್ಶಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಉರ‍್ದು	76,497	4.236%
’’	ತಮಿಳು	24,117	1.335%
’’	ತೆಲುಗು	23,457	1.299%
ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು	ಮರಾಟಿ	7,923	0.438%
’’	ಹಿಂದಿ	5,837	0.323%
’’	ಮಲಯಾಳಂ	2,383	0.131%
’’	ಲಂಬಾಣಿ	1,810	0.100%

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಬಾಶೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಕೆಳಗೆ ಕೊಟ್ಟಿದೆ.

ಪ್ರದೇಶ	ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜನಸಂಕೆ	ಬಾಶೆ	ಮಾತುಗರು	ಜಿಲ್ಲೆಯ %	ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ತಾನ
ಮಂಡ್ಯ	18,05,769	ಕನ್ನಡ	16,59,740	91.913%	1
		ಉರ‍್ದು	76,497	4.236%	2
		ತಮಿಳು	24,117	1.335%	3
		ತೆಲುಗು	23,457	1.299%	4
		ಮರಾಟಿ	7,923	0.438%	5
		ಹಿಂದಿ	5,837	0.323%	6
		ಮಲಯಾಳಂ	2,383	0.131%	7
		ಲಂಬಾಣಿ	1,810	0.100%	8
		ಗುಜರಾತಿ	851	0.047%	9
		ತುಳು	671	0.037%	10